Opieka nad chorym na Alzheimera to ogromne wyzwanie. Wsparcie, a później stały nadzór i pomoc są potrzebne pacjentowi w każdej dziedzinie życia.
Do jakiego lekarza należy się udać?
Specjaliści, którzy leczą chorobę Alzheimera to neurolog i psychiatra. Czasami wystarczy konsultacja z jednym z nich, a niekiedy konieczna będzie wizyta u obu. Dużo zależy od tego jakie objawy występują u danej osoby. Zmagający się z tą chorobą pacjent może mieć nie tylko problemy z pamięcią, orientacją i innymi funkcjami poznawczymi, ale także emocjonalne oraz z zachowaniem.
Aby zapisać się do neurologa trzeba mieć skierowanie od lekarza pierwszego kontaktu, do psychiatry nie jest ono potrzebne. Ci specjaliści zlecą odpowiednie leki i będą monitorowali stan pacjenta. Ważne są także systematyczne wizyty u lekarza rodzinnego, ponieważ leczenie innych chorób przewlekłych ma bardzo duże znaczenie w przypadku osób chorujących na Alzheimera. Powodów jest kilka. Cukrzyca, choroby układu krążenia mogą w negatywny sposób wpływać także na mózg. Pamiętajmy również, aby odwiedzając diabetologa, kardiologa lub innego specjalistę poinformować go, że pacjent leczy się również na chorobę Alzheimera i powiedzieć jakie leki przyjmuje.
Aktywność zawodowa, społeczna i rodzinna
Jeśli chodzi o aktywność zawodową, to dobrze jest ją podtrzymywać (jeżeli chory w momencie wykrycia choroby pracował), ale oczywiście trzeba rozważyć czy jest to bezpieczne dla pacjenta i innych osób. Ten aspekt życia chorego na Alzheimera trzeba gruntownie przemyśleć, żeby pozostanie w pracy nie przyniosło fatalnych następstw. Należy wziąć pod uwagę charakter pracy chorego i stopień zaawansowania choroby, a także porozmawiać z pracodawcą.
Bardzo ważne jest, aby osoba chora jak najdłużej utrzymywała dotychczasową działalność intelektualną, towarzyską i rodzinną. Zachęcajmy pacjenta do takiej aktywności i ułatwiajmy mu ją, jeśli lubi czytać, a nie może już tego robić sam, to dostarczmy mu audiobooki albo sami mu poczytajmy. Gdy lubi chodzić, zabierajmy go na spacery. W możliwie delikatny sposób poinformujmy znajomych o problemach, aby wiedzieli z czego wynikają niektóre zachowania chorego, na przykład zapominanie o umówionych spotkaniach.
Zmiany w domu
W domu chorego trzeba dokonać pewnych zmian, ale należy to robić stopniowo i dostosowywać je do nasilenia choroby. Dobrze jest usunąć małe meble, dywaniki, a także bibeloty, tak aby chory nie mógł się o nie potknąć, przewrócić. Należy pochować leki, środki chemiczne, narzędzia, które mogą być niebezpieczne. Zlikwidujmy zasuwki i haczyki do drzwi łazienek i toalet. Zabezpieczmy także ważne dokumenty i pamiątki rodzinne. Możemy chorego wyposażyć w gadżety pomagające funkcjonować osobom, mającym problemy z pamięcią. Chodzi na przykład o specjalne, elektroniczne “przywoływcze” do przedmiotów. Na różnych przedmiotach można naklejać obrazkowe instrukcje na przykład przypominające o zakręcaniu wody, a na pudełkach informacje o tym co się w nich znajduje.
Rozmawiajmy z chorym
W zaawansowanym stadium choroby, pacjent nie będzie potrafił mówić lub może wypowiadać pojedyncze słowa. Ale nawet wtedy opiekun powinien mówić do niego, głos osoby bliskiej może działać uspokajająco.
Gdy mamy do chorego jakąś prośbę, to wypowiadając ją dotknijmy go, ściśnijmy mu rękę, pogłaskajmy, by zwrócić jego uwagę. Starajmy się używać krótkich zdań, mówmy do chorego łagodnym głosem i jeśli trzeba to powtarzajmy te części zdania, których nie zrozumiał. Jeśli osoba ma kłopot z wypowiedzeniem się, nie komentujmy tego. A jeśli (na wcześniejszym etapie choroby) zadaje wciąż te same pytania, tak długo jak starczy nam cierpliwości odpowiadajmy na nie. Pamiętajmy, że próby wyjaśniania choremu, że już o to pytał raczej nie odniosą skutku. Jeśli wciąż pyta skierujmy jego uwagę na coś innego. Nigdy nie podnośmy głosu na chorego, agresywne zachowania będą rodziły agresję.
Jeśli chcemy zapytać o coś osobę cierpiącą na Alzheimera lepiej zadawać pytania, na które może odpowiedzieć: „tak” lub „nie” na przykład “Czy zjesz kanapkę?” zamiast “Co byś zjadł?”.
Prowadzenie samochodu
Osoba cierpiąca na Alzheimera nie powinna prowadzić samochodu. Na początku choroby być może nie jest to dla niej i innych użytkowników drogi niebezpieczne, ale trzeba pamiętać, że za jakiś czas będzie i chory oraz jego rodzina powinna się do tego przygotować. W początkowym stadium choroby mamy szansę wytłumaczyć pacjentowi czemu nie może siadać za kółkiem, a rodzina ma czas na przeorganizowanie jego życia, tak by częste podróże autem nie były konieczne.
Naklejki na ubrania
Osoby chore na Alzheimera mogą się łatwo zgubić, zwłaszcza te, które mają tendencje do wędrowania. Starajmy się zapobiegać niekontrolowanym wyjściom chorego i na wszelki wypadek przyczepmy do jego ubrania naklejki lub naszywki z informacjami o problemach chorego i kontaktem do nas.
Higiena
To także spory problem w przypadku osób cierpiących na Alzheimera. Opiekunowie powinni postarać się, aby w tym zakresie chorzy byli jak najdłużej samodzielni. Pomoże w tym regularny tryb życia, zabiegi higieniczne powinny się odbywać mniej więcej o stałych porach, dobrze, gdy przybory toaletowe leżą zawsze w tych samych miejscach. Szczególnie ważne jest dbanie o higienę intymną i jamy ustnej.
Zadbaj o siebie
Opieka nad chorym, którego stan zdrowia coraz bardziej się pogarsza i który funkcjonuje coraz mniej samodzielnie jest ogromnym wyzwaniem. Nie powinno być tak, że tylko jeden członek rodziny bierze na siebie ten obowiązek. To za duże obciążenie dla jednej osoby. Jeśli to możliwe zaangażujmy do pomocy także innych członków rodziny lub opłaćmy, o ile nas stać, płatną pomoc choćby na kilka godzin w tygodniu.
