Od kilku lat dość dużo się mówi o zespole niespokojnych nóg, kogo najczęściej dotyka to zaburzenie i do jakiego lekarza się udać, kiedy zauważymy objawy tej dolegliwości u siebie?
Zespół niespokojnych nóg, czyli RLS (ang. restless legs syndrome), to najczęściej występujące podczas snu zaburzenie ruchowe. Można je zaobserwować u 5-8 proc. dorosłych. Najczęściej problem ten dotyka seniorów, osoby z anemią, z niewydolnością nerek oraz kobiety w ciąży.
Jakie są objawy RLS
Osoby cierpiące na RLS czują przymus poruszania nogami, któremu towarzyszą nieprzyjemne odczucia w nogach i ogólny dyskomfort. Zdarza się to podczas spoczynku, braku aktywności, wtedy, gdy osoba leży albo siedzi. Przymus poruszania nogami mija, kiedy pacjent skarżący się na tą dolegliwość zaczyna chodzić, przeciągać się, ćwiczyć. Dolegliwości nasilają się wieczorem lub w nocy.
Osoby dotknięte tą przypadłością skarżą się na pieczenie, mrowienie i cierpnięcie nóg, najczęściej dyskomfort odczuwają w łydkach, ale bywa też, że RLS dotyczy stóp lub ud. Dolegliwości nie pozwalają usnąć, a nawet spokojnie leżeć. Chory ciągle musi ruszać nogami. Spokojne leżenie w łóżku bywa niemożliwe.
Nie tylko nogi
U niektórych osób problem RLS dotyczy nie tylko nóg, ale także rąk. Objawy zazwyczaj ustępują w drugiej połowie nocy. Chorym udaje się usnąć, ale można powiedzieć, że ich sen jest gorszej jakości, ponieważ u ponad 90 proc. osób cierpiących na RLS we śnie występują okresowe ruchy kończyn polegające na powtarzających się co 20-60 sekund zgięciach stopy lub kolana. Takie ruchy powodują fragmentację snu, a czasami nawet obudzenie.
Osoby śpiące z chorym w jednym łóżku mówią, że kopie on przez sen, te kopnięcia to właśnie owe zgięcia i wyprosty kończyn.
Objawy RLS
Objawy RLS mogą być podobne do odczuć związanych ze skurczami nóg, bólami mięśni, niewydolnością krążenia żylnego, obrzękami nóg, zapaleniem i bólami stawów. Jeśli więc mamy problemy ze snem w pierwszej kolejności dobrze się udać do lekarza rodzinnego, gdy wykluczone zostaną wymienione dolegliwości, to umówmy się na wizytę do neurologa lub psychiatry.
U pacjentów skarżących się na objawy RLS lekarz może zlecić wykonanie badań diagnostycznych, aby ustalić czy dolegliwości nie są związane z niedoborem żelaza lub magnezu, polineuropatią albo przyjmowanymi lekami. U kobiet w ciąży zespół niespokojnych nóg może wynikać z niedoboru żelaza. Konieczne może być sprawdzenie nie tylko poziomu żelaza, ale także ferrytyny, która świadczy o tym jak duże rezerwy żelaza ma organizm.
RLS mogą wywoływać między innymi leki przeciwpsychotyczne, lit, trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne. Objawy może nasilać np. kofeina i nikotyna. U 50 proc. osób zmagających się z zespołem niespokojnych nóg choroba ma charakter idiopatyczny. Dla tej grupy pacjentów charakterystyczne jest to, że RLS pojawił się w 20-30 roku życia, a następnie jego objawy się nasilały. Niektórzy lekarze dolegliwość tę leczą lekami dopaminergicznymi. Jednak gdy problem nie jest duży, unika się podawania leków.
RLS ma przebieg falujący, mogą w życiu pacjenta być okresy, w czasie których leki są niepotrzebne, albo też takie, gdy leki prawie wogóle nie działają.
Bibliografia:
Marek Jarema, Psychiatria, PZWL, 2018
